Περί Αξιοκρατίας

            Συχνά ακούμε κατηγορίες κατά της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας για «αθέμιτες» παρεμβάσεις στην ιεραρχία των ΕΔ και ιδιαίτερα στους Ανώτατους βαθμούς αλλά και για ελκυστικές θέσεις, εξωτερικού κλπ. Η Κυβέρνηση επιλέγει τους «πιο άξιους», η Αντιπολίτευση ανακοινώνει ότι πρόκειται για «πλήγμα στην αξιοκρατία», αλλά τι κάνουμε εμείς οι πολίτες, για την αξιοκρατία; Σιωπούμε, συναινούμε ή και συνεργούμε ακόμη και εναντίον συναδέλφων μας για να είμαστε αρεστοί για να κερδίσουμε ένα... «εξωτερικό» ή μία «ελκυστική» θέση; Ή αντίθετα, ως πολίτες (ένστολοι και μη) δρομολογούμε λύσεις που να διασφαλίζουν την αξιοκρατία και να υπηρετούν την αποτελεσματικότητα; Ίσως ο αναγνώστης να ισχυριζόταν ότι θα ήμουν ρομαντικός εάν πίστευα ότι ισχύει το δεύτερο, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν αισθάνομαι λιγότερο ρομαντικός ακόμη και που το θίγω… 

            Εάν οι «ελκυστικές» θέσεις ήταν περισσότερες των υποψηφίων, κανείς δεν θα έμπαινε στον κόπο να προσεταιριστεί κόμματα, να γίνει κόλακας και όλα αυτά τα «πλάγια μέσα» που απαγορεύονται στους στρατιωτικούς, αλλά εφαρμόζονταν επιτυχώς επί αιώνες στις βασιλικές αυλές και στους χώρους λήψης αποφάσεων. Επειδή, όμως, οι ελκυστικές θέσεις είναι λιγότερες από τους ενδιαφερόμενους, απαιτείται επιλογή, πάντοτε κάποιοι είναι (ή αισθάνονται) ανάξιοι(*), το οποίο όμως δεν τους αποθαρρύνει να διεκδικήσουν με πλάγια μέσα αυτό που σε μία ιδεατή ή οργανωμένη Πολιτεία θα ταίριαζε στους Άξιους(*). Όμως ενώ οι Άξιοι αξίζουν μίας θέσης για να την υπηρετήσουν καλύτερα, οι ανάξιοι την διεκδικούν χωρίς να την αξίζουν. Για τι άλλο, από το να επωφεληθούν οι ίδιοι, εφόσον δεν είναι οι αξιότεροι να την υπηρετήσουν;

            Εάν έχω δίκιο, ποιος είναι αρμόδιος να δώσει λύση; Οι «ανάξιοι» που επιλέγονται για να επωφεληθούν; Οι υποψήφιοι, Άξιοι και ιδιαίτερα οι ανάξιοι, που δεν έχουν συμφέρον να συνεργαστούν; Ιδιαίτερα εάν οι ανάξιοι είναι πλειοψηφία καθόσον η αναλογία τους είναι συνάρτηση των λίγων ελκυστικών θέσεων στο σύνολο; Ή μήπως συμφέρον έχουν οι τρίτοι, ο Ελληνικός λαός που θα δεχθεί τα οφέλη από τη σωστή διαχείριση των Άξιων (εάν επιλέγονταν) ή τις επιπτώσεις από την κακοδιαχείριση των ανάξιων που τελικώς επιλέγονται; (ενδεχομένως προκύπτει εκ του αποτελέσματος της επιδείνωσης της κατάστασης).

            Όμως τι πιθανότητες έχει ο λαός να διεκδικήσει, οι Άξιοι να αναδειχθούν σε θέσεις που άμεσα, πολύ δε λιγότερο όταν έμμεσα, θα τον ωφελήσουν (τον λαό); Ανησυχώ ότι οι πιθανότητες συνδέονται με την ίδια αναλογία που και οι ίδιοι οι πολίτες αισθάνονται άξιοι ή ανάξιοι για τις θέσεις που κι αυτοί διεκδικούν. Όταν όχι απλώς υπάρχει στενότητα λίγων σημαντικών και ελκυστικών θέσεων, αλλά όταν η ανεργία εκτινάσσεται και απειλείται η επιβίωση, οι (περισσότεροι) ανάξιοι πολίτες αισθάνονται ότι δεν έχουν όφελος να υποστηρίξουν την αξιοκρατία, διότι θα βρεθούν «έξω από την πίττα» και «εύλογα» (κατά την αντίληψη τους), αναθέτουν την εξουσία σε κυβερνήσεις αναξιοκρατίας και διαφθοράς, από τις οποίες ευελπιστούν να τους ευνοήσουν μεροληπτικά σε βάρος των άλλων. Διαφεύγει, όμως, ότι παράλληλα η ανάδειξη των ανάξιων σε δημόσιες θέσεις, έχει ως επίπτωση τον περιορισμό της πίττας προς διανομή, και τελικώς συνεχώς λιγότεροι θα έχουν ευκαιρίες, περισσότερο θα σκύβουν το κεφάλι και θα υποχρεώνονται για μία «θεσούλα» για τους ίδιους και για τα παιδιά τους. Οι Άξιοι, όμως, είναι αυτοί που μπορούν να μεγαλώσουν την πίτα και να αυξήσουν τις θέσεις.

            Κι αν ίσως ο λαός των «ανάξιων», δεν έχει την παιδεία να αντιληφθεί αυτή την αλήθεια, υπάρχει ελπίδα κάποια «πνευματική» ελίτ, που δεν χρειάζεται να είναι και ιδιαίτερα άξια, απλά να έχει κατά μέσο όρο υψηλότερη ακαδημαϊκή μόρφωση (ισχύει διαχρονικά για τους πολιτικούς μας), να έχει επιλύσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις ανάγκες επιβίωσης (επίσης ισχύει), να αγαπάει και λίγο την Πατρίδα μας (μέλλει να το αποδείξουν), μία Κυβέρνηση τέλος πάντων, ή ένα κόμμα, που να αισθάνεται ότι έχει μία μεγαλύτερη ευθύνη από τον απλό λαουτζίκο, να βάλει την Αξιοκρατία σε πρώτη προτεραιότητα για να βρεθούν καλύτερες λύσεις για όλους μας; Πόση σοφία χρειάζεται και πόσο χαμηλά πρέπει να πέσει κανείς για να διαγνώσει, ότι μόνο η αξιοκρατία μπορεί να δώσει καλύτερες λύσεις και προοπτικές;

Με αφορμή την αποστρατεία του Διοικητή μου, 
του Υποπτέραρχου (Ι) Βασίλειου Σκούρα, 
αφιερωμένο στους συμμαθητές μου

Επισμηναγός Ιωάννης Μανομενίδης

Β΄Αντιπρέδρος ΣΥΣΜΕΔ

(*) Τα «Άξιος» και «ανάξιος» χρησιμοποιούνται σε συνάρτηση με τις περιορισμένες διαθέσιμες θέσεις. Έτσι, στο κείμενο,  «Άξιους» θεωρώ τους αντικειμενικά καταλληλότερους για τις συγκεκριμένες θέσεις, ενώ αντίθετα ανάξιους όσους δεν είναι άξιοι για τις συγκριμένες θέσεις και πάλι συγκριτικά σε σχέση με κάποιους άλλους που είναι (συγκριτικά) αξιότεροι. Οπότε τους «ανάξιους» κατ’ αρχήν δεν τους αντιλαμβάνομαι ως «απόλυτα ανάξιους» αλλά ως ανάξιους σχετικά με τις συγκεκριμένες θέσεις και τους συγκεκριμένους υποψήφιους που θα κριθούν αντικειμενικά Άξιοι. Παράλληλα όμως, θεωρώ ότι κάποιος καθίσταται απόλυτα ανάξιος όταν προσφεύγει σε πλάγια μέσα, διότι έτσι αποδέχεται ότι από μόνος του δεν είναι άξιος για τη συγκεκριμένη θέση (οπότε απαιτείται παρέμβαση τρίτου), είτε ενδεχομένως ότι το σύστημα δεν είναι αξιοκρατικό. Προσωπικά πιστεύω ότι πάντοτε όταν κάποιος προσφεύγει σε πλάγια μέσα (ακόμη κι αν το σύστημα δεν είναι αξιοκρατικό), ταυτόχρονα αποδέχεται την αναξιοσύνη του, διότι εάν εκτιμούσε την Αξία του (ακόμη κι αν για μία συγκεκριμένη θέση δεν ήταν Αξιος σε σχέση με τους διαγωνιζόμενους) μάλλον θα αγωνιζόταν για να κάνει το σύστημα αξιοκρατικό (ακόμη και σε βάρος του), ενώ ένας που αισθάνεται ανάξιος δεν ντρέπεται να καταστρέφει την όποιας έκτασης αξιοκρατία υφίσταται.